اولین بار مقام معظم رهبری بحث جنبش نرم افزاری و نهضت تولید علم را در کشور مطرح فرمودند برخی گمان کردند که این تلاش علمی و تولید علم فقط باید در حوزه علوم انسانی باشد بعضی دیگر آن را فقط در حوزه مسائل صنعتی و فنی تسری دادند. عده ای دیگر فراتر از این دو مقوله اصل تولید علم و نوآوری در این عرصه را انکار کرده و سخنان یأس آفرین و ناامیدکننده می زدند که مگر ما می توانیم در این زمینه حرف اول را بزنیم؟

بنابراین مناسب است با توجه به پیشرفتهای علمی که این روزها شاهد آن هستیم بار دیگر رهنمودهای مقام معظم رهبری را بازخوانی نموده تا این حرکت مبارک انشاءالله شتاب بیشتری به خود بگیرد.

معظم له درباره مفهوم جنبش نرم افزاری و تولید علم می فرمایند: «چند سال پیش، اول بار در دانشگاه امیرکبیر، مسأله جنبش نرم افزاری را مطرح کردم و آن یعنی اینکه در زمینه علم، تولید علم و شکستن مرزهای علم، یک جنبش و یک حرکت عظیم به وجود بیاید... جنبش نرم افزاری، یعنی در معرفت علم ننشینید دست خود را دراز کنید تا دیگران بکارند و میوه چینی کنند و هر مقدار از میوه را که لازم نداشتند، بیاورند در دست شما بگذارند. برو بکار، برو آبیاری کن، بر روی بنایی که دیگران ساخته اند، بنا بساز، این هدف ما بود. عده ای می گفتند ما نمی فهمیم! الان هم از گوشه و کنار شنیده ام که عده ای سخنان یأس آفرین می زنند: مگر ما می توانیم؟ بله، می توانیم. ما در میدان های گوناگون و در فضای معرفت علمی امروز دنیا می توانیم کارهایی بکنیم که هنوز در دنیا نو باشد، این در همه زمینه ها کاملاً امکان پذیر است.(1)

آری مقام معظم رهبری برای ملتی که داعیه تمدن سازی دارد، شایسته نمی بینند که تنها تغذیه کننده تولیدات علمی دیگران باشد، بلکه زیبنده چنین کشوری این است که ضمن اینکه از دست آوردهای علمی دیگران استفاده می کند، خود نیز به خلاقیت، نوآوری و تولیدات علمی جدید همت گمارد و راهبرد نهضت علمی و جنبش نرم افزاری را وجهه همت خود در تمامی عرصه ها قرار دهد. مقام معظم رهبری در تبیین این مطلب می فرمایند: «امروز همه همت ما این است که نه فقط علم، بلکه فرآورده های علمی و تکنولوژی و خرده تکنولوژی را از آنها یاد بگیریم و از آنها تقلید کنیم؛ این کاری نیست که یک ملت باید به آن همت بگمارد. البته این کارها باید بشود و چاره ای نیست. وقتی انسان چیزی را ندارد، آن را از کسی که دارد، می گیرد. وقتی ساخت آن را بلد نیست از کسی که بلد است یاد می گیرد. در این شکی نیست، اما باید راه نو و فکر نو و بن بست شکنی را وجهه همت خود قرار دهد.(2)

بنابراین حرکت عظیم انقلاب اسلامی که منادی نظام سازی، دولت سازی و تمدن سازی با مبانی، اصول و ارزشهای جدید است که نه با غرب و نه با شرق همخوانی دارد، شایسته است که مقلد نباشد و بتواند در حوزه های مختلف و ابعاد گوناگونی که برای اداره یک جامعه و یک کشور به نحو علمی لازم است به نوآوری و نواندیشی بپردازد. معظم له در این زمینه نیز می فرماید: «وقتی از علم صحبت می شود، ممکن است در درجه اول علوم مربوط به مسایل صنعتی و فنی به نظر بیاید... اما من به طور کلی و مطلق این را عرض می کنم، علوم انسانی، علوم اجتماعی، علوم سیاسی، علوم اقتصادی و مسائل گوناگونی که برای اداره یک جامعه و یک کشور به صورت علمی لازم است، به نوآوری و نواندیشی- یعنی اجتهاد- احتیاج دارد.(3)

پرواضح است که ابعاد جنبش نرم افزاری از این منظر هیچ گونه محدودیتی ندارد و تولید علم به تمامی عرصه های اداره یک کشور مربوط می شود.

پی نوشت ها

1- سخنان مقام معظم رهبری، مورخ 1383.10.17

2- سخنان مقام معظم رهبری، مورخ 1381.7.3

3- سخنان مقام معظم رهبری، مورخ 1379.12.9

سید مهدی میرباقری

این نوشتار، به بیان مسائل زیربنایى جنبش نرم افزارى؛ یعنى رابطه علم و دین و نقل و نقد دیدگاه‌هاى گوناگون درباره آن و تبیین دیدگاه درست مى پردازد.

آن روز که نواى «نهضت» از ناى جلودار بلند شد، فاضلان دین مدار، به «جنبش» درآمدند.جاى درنگ نبود؛ این بار دشمن؛ نه با توپ و تانک که با سلاح فناورى، هماورد مى طلبید. مى بایست «نهضت نرم افزارى» به پا کرد و در برابر دشمن، ایستاد. اما مبارزه، نیاز به آگاهى دارد؛ باید از علم غربى آگاه بود و از هزار توى دین نیز سررشته داشت تا بتوان در برابر دشمن، سینه سپر کرد. این نوشتار، به بیان مسائل زیربنایى جنبش نرم افزارى؛ یعنى رابطه علم و دین و نقل و نقد دیدگاه‌هاى گوناگون درباره آن و تبیین دیدگاه درست مى پردازد.

ضرورت‌هاى تحقق نهضت نرم افزارى

ضرورت نهضت نرم افزارى و لزوم حرکتى جدى به سمت تحوّل فرهنگى در جامعه اسلامى بر همگان روشن است. به همین جهت، بهتر است به افق‌ها و افق گشایى هاى ضرورى بحث بپردازیم. در ابتدا به دو نکته اشاره مى کنیم:

الف) با پیروزى انقلاب اسلامى در ایران، اسلام ظهور دوباره اى یافته و راه جدیدى را پیش روى بشر به سمت حیات معنوى و در عین حال تأمین معیشت در سایه معنویت گشوده است. اگر ما نتوانیم این ایده ها و آرمانهاى نوینى را که در پیش روى بشر معاصر قرار گرفته است، تبدیل به برنامه هاى علمى براى زندگى بشر کرده و به بشر معاصر عرضه کنیم اما راه عملى رسیدن به آن ایده ها را ارائه ندهیم، فرهنگ رقیب دوباره سیطره پیدا مى کند؛ در نتیجه، آن دسته از امکانات دنیایى که در اختیار جهان اسلام است، به نفع فرهنگ غرب مصادره مى شود. به تعبیر دیگر، آنچه امروزه در قالب جنگ جهانى چهارم تحقق پیدا کرده، در واقع، جنگ دو ایدئولوژى بر سر کل جامعه جهانى است. نظریه برخورد تمدنها نیز روى دیگر این سکه است. آنچه مسلم است وجود تعارض میان دو ایدئولوژى است: یکى ایدئولوژى پیروز در غرب؛ یعنى ایدئولوژى اى که بعد از رنسانس شکل گرفته و به اصطلاح بر سایر ایدئولوژیهاى برآمده از مدرنتیه غلبه کرده است که همان لیبرال دموکراسى است و دیگرى ایدئولوژى اسلام.

امروزه عالم میدان چالش بین این دو ایدئولوژى است و طبعا هر ایدئولوژى اى که پیروز شود نیروهاى انسانى و امکانات رقیب را به نفع خود مصادره مى کند. اگر ایدئولوژى غرب پیروز شود، همه امکانات فراوان اقتصادى و مقدورات انسانى و سرمایه هاى اجتماعى دنیاى اسلام را از نو به نفع فرهنگ خود مصادره مى کند؛ یعنى مسلمانان دوباره در مدار تعریف آنها زندگى خواهند کرد و مجددا قید و بند آنها بر قلب و زبان و دست و پاى مسلمانها بسته خواهد شد. امّا اگر ما بتوانیم سازوکار عملى براى تحقق اهداف اسلام در جهان ارائه دهیم و ساز و کارهاى کارامد و ناظر به واقعیت و در عین حال برآمده از آرمانهاى اسلام فرا روى بشر و جهان معاصر با همه پیچیدگیهایش قرار دهیم؛ حتى مى توانیم همه آن دارایى هاى دنیاى غرب را به نفع تمدن اسلامى مصادره کنیم. بنابراین، چیزى که الان پیش روى ما وجود دارد، این است که ایده هاى اسلام را تبدیل به سازوکارهاى قابل تحقق کرده و عملیاتى نماییم و این همان نهضت گسترده اى است که ما در دنیاى اسلام، بویژه دنیاى تشیّع داریم. البته یک سوى این نهضت، حوزه هاى علمیه قرار دارند. این مسؤولیت متوجه حوزه ها است که نسبت به معارف دینى و ارائه تفقه جامع دینى بازنگرى کنند. سوى دیگر آن هم، متوجه محافل علمى است که باید در جهت تولید علم هماهنگ با معارف دینى تلاش نمایند.

ب) این وادى، بسیار عمیقى است. نباید به شتاب و عجله و قضاوتهاى سریع مبتلا شویم بلکه باید بنیادهاى عمیقى براى این کار مهم، پیش بینى و طراحى کنیم؛ یعنى به رقیب خود کاملاً فرصت دهیم تا نظریات را نقد و بررسى کند و به صاحبان اندیشه هاى مخالف، اجازه اعتراض و اشکال بدهیم؛ یعنى برخورد ما با آنها باید کاملاً منطقى و صمیمى باشد. از سوى دیگر، باید خود نیز به طور جدى، عمیقترین لایه هاى این بحث را دنبال کنیم. مسلما برخورد سطحى با این مسأله مهم موجب ناکامى خواهد شد؛ چرا که ادعاى ارائه راهکارى جدید به بشریت، در مقابل دنیاى پیچیده معاصر داریم؛ پس باید این سازوکارها کاملاً دقیق، منظم، عملیاتى شده و در عین حال، مبتنى بر پایه هاى استوار و عمیقى باشد.

اهمیت تبیین رابطه منطقى علم و دین در جهتگیرى کلان نهضت نرم افزارى

یکى از موضوعاتى که در تبیین نهضت نرم افزارى و همچنین دورنماى حرکت ما به سمت این جنبش راهگشاست، تبیین رابطه دین و علم و پرداختن به نهضت نرم افزارى از این منظر است. آنچه ضرورت پرداختن به بحث را از این زاویه توجیه مى کند، ادعاى ما در بحث نهضت نرم افزارى است که تمدن دینى که اسلام به دنبال آن است، از طریق علم غربى که یک علم سکولار است، دست یافتنى نیست بلکه تمدن دینى، به علم دینى نیاز دارد و این، امرى طبیعى است.

در متن این ادعا نوعى قضاوت نسبت به این مسأله وجود دارد؛ چرا که ما رابطه دین و علم را به شکل خاصى تعریف مى کنیم. ممکن است عدّه اى واقعا با این نظر مخالف باشند و بگویند ما علم دینى نداریم تا حرکت و نهضت گسترده اى را به سمت تولید آن به راه بیندازیم. طبیعتا آنها نهضت نرم افزارى را به گونه دیگرى معنا مى کنند و معتقدند نهضت نرم افزارى یعنى بومى کردن علم؛ یعنى برنامه ریزى براى استفاده صحیح از علم در مسیر تمدن اسلامى. پیداست که این دو نگاه، دو نوع قضاوت را در پى دارد و دو گونه تعریف از نهضت نرمافزارى ارائه مى دهد. یکى از پایه هاى این اختلاف هم، تفاوت در نسبت بین دین و علم است: این که دین چیست و چه رسالتى دارد؟ علم چیست و بین این دو چه نسبتى برقرار است؟

بررسى دیدگاه هاى مطرح درباره مفهوم علم، دین و کیفیت ارتباط آنها

تبیین دیدگاه رایج

دیدگاه رایج درباره ارتباط علم و دین، مبتنى بر گزاره هاى زیر است:

الف) مفهوم دین (مجموعه اى از اعتقادات، اخلاق و احکام مبتنى بر ملاکهاى واقعى): دیدگاه رایج مدعى است که دین، مشتمل بر سلسله اى از اعتقادات بنیادى است که براى حرکت انسان به سمت خداى متعال و عبودیت، لازم است. این نگاه، حقیقت انسان و جهان آفرینش، جایگاه انسان در خلقت و غایت حرکت انسان را تعریف نموده و نوعى جهان بینى و جهان شناسى به انسان ارائه مى دهد. همچنین مجموعه اى از اعتقادات ارزشمند که براى حرکت به سمت عبودیت لازم است و نیز سلسله اى از آموزه هاى اخلاقى و ارزشها را تبیین مى کند و بشریت را به سمت آن ارزشها دعوت کرده و راه رسیدن به آنها را هم پیش روى بشر قرار مى دهد. در کنار این دو، یک سلسله احکام، تکالیف و دستوراتى را براى تنظیم رفتار انسان بیان مى کند. بنابراین، در این نگاه، دین مجموعه اى از اعتقادات، اخلاق و احکام است.

در طرف مقابل، علم هم یک سلسله گزاره هاى واقع نمایى است که نظم طبیعت را براى بشر، بیان مى دارد. رسالت علم، ارائه نظم طبیعى است و رسالت دین نیز بیان نوعى از عقاید، احکام و دستورات اخلاقى است که مسیر حرکت انسان را به سمت سعادت و پرستش خداى متعال ترسیم مى کند. اگر از این زاویه، به دین نگاه کنیم، بویژه توجه داشته باشیم که دین، در بخش دستورات اخلاقى و ارزشى و احکام خود نیز ناظر به واقع است و یک سلسله ملاکهاى واقعى را منظور نظر دارد، چنین تحلیلى مطابق با دیدگاه عدلیه و امامیه است.

در مقابل، اشاعره قرار دارند که قائل به مفاسد و مصالح ذاتى براى احکام نیستند. اگر این را هم به آن ضمیمه کنیم، باید بگوییم دین یک سلسله اعتقاداتى را به بشر مى آموزد که این اعتقادات ناظر به واقع و مطابق با واقع هستند و دستورات اخلاقى و عملى را هم به بشر مى دهد که اینها هم پشتوانه واقعى دارند. پس گزاره هاى دینى ناظر به واقع است و به نوعى، واقع را براى بشر تبیین مى کند و پیش روى او قرار مى دهد.

ب) مفهوم علم (گزارههاى واقعى): گزاره هاى علمى نیز از منظر دیگرى نظم طبیعى جهان را که بشر در آن زندگى مى کند، براى بشر بازگویى و کشف مى کنند. بنابراین، دو دسته گزاره وجود دارد که هر دو ناظر به واقعیت هستند؛ اگر چه نوع نگاه آنها متفاوت است و نوع گزاره ها یکسان نیست و هر کدام، از یک نوع رابطه حکایت مى کنند. بر این اساس، هم دین و هم علم ناظر به واقعیت هستند و جلوه اى از واقعیت و چهره اى از واقعیت را ارائه مى دهند.

ج) طریق دستیابى به گزاره هاى علمى و حقایق دینى: راه دستیابى به گزاره هاى علمى، استفاده از توانایى هاى معرفتى است که در اختیار خود بشر قرار داده شده است. معیار صحت این گزاره ها نیز در درون خود آنها قرار دارد؛ یعنى چگونه مى توان با روشى که مبتنى بر ابزار علوم تجربى است، درباره قضایاى علمى قضاوت کرد؟ راه فهم کذب و صدق یک گزاره چیست؟ در واقع، گزاره علمى آن است که از متد تجربى پیروى کرده باشد.

بنابراین، علم یک سلسله معرفتهایى است که در اختیار بشر قرار دارد و ناظر به واقعیت است و دین نیز حقایقى است که ناظر به واقعیت است. دستیابى به حقایق دینى نیز، از راه وحى امکان دارد. انبیاء الهى که ملهم به وحى الهى بودند حقایق دین را در اختیار بشر قرار دادند. راه دستیابى به علوم را هم باید کاوشهاى عالمانه خود بشر دانست. این، یک نگاه غالب و رایج است که بر اساس آن، علوم تجربى ناظر به واقع هستند و واقع را از یک زاویه خاصى براى ما تبیین مى کنند؛ همان طور که دین، واقعیت را از منظر و زاویه دیگرى تبیین مى کند و در اختیار بشر قرار مى دهد.

روشن است که بر اساس این نگاه، دیگر نهضت نرم افزارى ضرورتى نخواهد داشت.

جریان مدرنتیه، نقض عینى دیدگاه یاد شده

علم مدرن در حوزه پرورش اخلاق، کالاى جایگزین براى دین ارائه کرده و انگیزه هاى بشر را سرپرستى مى کند. یکى از اقدامات او در سرپرستى توسعه این است که اخلاق انسانى را دستخوش تحول کرده، انگیزه ها را رشد مى دهد و انسداد روحى و روانى نسبت به دنیا ایجاد مى کند. در حقیقت، علم مدرن مدعى یک نوع پرورش اخلاقى است و عاطفه هاى بشر را هم متناسب با توسعه، رهبرى مى کند؛ یعنى مدعى رهبرى توسعه عواطف است. این ادعا در عینیت تمام نیست. نمونه آن، چالش مستمرى است که بین دستگاه قانونگذارى کشور که به روش علمى و به اصطلاح امروز به روش معرفتهاى بشرى و معرفتهاى عرفى، برنامه ریزى مى کند و راه و روش اداره جامعه را تبیین مى نماید یا دستگاه فقاهت که یک نظارت حداقلى نسبت به قوانین دارد، واقع مى شود. چالش بین شوراى نگهبان و مجلس، ناشى از تعارضى است که بین کارشناسى و فقه دینى با نظارت حداقل به وجود مى آید؛ یعنى نظارتى که شوراى نگهبان براى بررسى انطباق مصوبات مجلس با گزاره هاى دینى، صورت مى دهد یک نظارت بسیار اقلى است؛ یعنى این گونه نیست که این نظارت، بر اساس منطق مجموعه نگر تفقه دینى باشد که ناظر به توسعه اجتماعى است؛ بلکه با همان ابزار فقاهتى که در اختیار دارد موضوعات کلان را به موضوعات خرد تجزیه مى کند، سپس تعامل بین فقه خرد و این موضوعات را برقرار مى سازد.

براساس این نگاه، میان گزاره هاى دینى و علمى و گزاره هاى عقلى و مکاشفات شهودى تعارضى وجود ندارد؛ در نتیجه بین آنها آشتى برقرار شده و به تعبیرى برهان و قرآن و عرفان و تجربه همه یکى مى شوند.

دیدگاه درست (جهتدار بودن علم)

بر اساس این نگاه، دو گونه معرفت شناسى داریم؛ همان طور که شهود و مکاشفه بر دو نوع است؛ یعنى همچنان که اگر شهود و مکاشفه به حجیت نرسد و تحت ولایت نبى اکرم صلى الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام نباشد، باطل بوده و ابلیس در آن حضور پیدا خواهد کرد، فیلسوفى که کارى با آموزه هاى انبیا ندارد و مى خواهد براى خودش نقاشى و نگارگرى کند و جهان را بسازد و فلسفه را براى آن تصرفى که خود مى خواهد، پى ریزى کند، این فیلسوف در کار فلسفى خود از ولایت نبى اکرم صلى الله علیه و آله خارج شده است، البته نه این که از ربوبیت خداوند متعال خارج شده باشد؛ چرا که شیطان هم تحت ربوبیت الهى قرار دارد و فقط از ولایت الهى خارج شده است (أَنَّ الْکافِرِینَ لا مَوْلى لَهُمْ)(2) ولى ربوبیت خداوند متعال، شامل همه مى شود چون او رب العالمین است.

بنابراین، از سرآغاز، علم به حق و باطل تقسیم مى شود؛ در نتیجه مکانیزم دیگرى، براى قضاوت نسبت به علم داریم که منطق آن، چیز دیگرى خواهد بود؛ یعنى براى این که قضاوت کنیم که چه علمى حق و کدام علم باطل است، نیاز به منطق دیگرى داریم. این منطق، منطق عمل است؛ نه منطق نظر.

بر اساس این دیدگاه، دیگر نمى توان گفت: واقع که در انحصار ما نیست! همان طور که غرب بعد از رنسانس جهان را کشف کرده و واقع را شناخته است، ما هم مى توانیم واقعیت را کشف کنیم و از آن استفاده نمائیم. مطابق با دیدگاه یاد شده، این تحلیل عوض مى شود و به راحتى نمى توانید بگویید واقع را کشف کرده اید. بلکه باید بررسى کرد آیا غرب واقعا در دستگاه انبیا حرکت مى کند یا آن که از این دستگاه بیرون آمده است. آنگونه که خود اعتراف مى کنند، از دستگاه انبیا بیرون آمده اند و تصریح مى کنند علت رشد ما این است که رابطه مان را با آسمان قطع کرده ایم و زمینى شده ایم؛ بر محور انسان حرکت کردیم نه بر محور بندگى خداوند متعال؛ خودمان ارزشها را تفسیر کرده ایم؛ خود محور حرکت کردیم و خود بنیاد شدیم؛ نقاد شدیم و علم مدرن ساختیم.

ضرورت و مفهوم تحقق نهضت نرم افزارى بر اساس دیدگاه درست

ما مطابق با این نگاه، ضرورت تحقق نهضت نرم افزارى را این گونه توصیف مى کنیم: با پرتو افشانى انقلاب اسلامى، انگیزه بندگى در عالم رشد کرد. مؤمنان و شیعیان مى خواهند پرستش خدا و تبعیت از انبیا را، در زندگى اجتماعى و معیشتشان هم جارى کنند؛ همان گونه که کفار طرح توسعه جامع پایدار را ارائه مى دهند و مى خواهند یک نظام هماهنگ در جهت توسعه ابتهاج مادى ایجاد کنند. در این هیچ تردیدى نیست و دیگر کسى نمى تواند بگوید که توسعه غربى، در جهت توسعه لذت جویى نیست. اگر گسى چنین سخنى بگوید مفهومش این است که توسعه را نشناخته است. این نکته همان چیزى است که خود غربیها صد در صد به آن اعتراف مى کنند؛ یعنى کالاى جایگزین براى دین؛ یعنى طرح توسعه پایدار همه جانبه که محور آن توسعه انسانى است. آنها با این توسعه مى خواهند انسان دیگرى بسازند.

در نقطه مقابل هم، انگیزه خداپرستى رشد کرده و جامعه دینى مى خواهد خدا را در عرصه اجتماعى نیز بپرستد؛ مى خواهد جامعه پردازى اش هم بر محور دین باشد؛ نمى خواهد خدا را فقط در زندگى شخصى اش بپرستد و در جامعه با خدا کارى نداشته باشد. مى خواهد همه آهنگ زندگى اش، آهنگ خداپرستى شود.(3) بنابراین، اگر دیندارى مى خواهد به این حد برسد، طبیعى است که باید ساز و کار منطقى اش را نیز تولید کند؛ یعنى تولید معرفتهایى که بتواند رابطه بین انگیزه، ایمان و عمل را برقرار نماید که البته بخشى ازاین معرفتها نیز دینى، بخشى نظرى و بخشى تجربى خواهد بود. ما باید این معرفتها را بر محور تبعیت از نبى اکرم صلى الله علیه و آله هماهنگ کنیم. بدین منظور، به یک منطق جامعى نیاز داریم که بتواند تفقه دینى و تلاش نظرى و تجربى ما را در شکل اجتماعى و تحت هدایت خداى متعال و نبى اکرم صلى الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام سازماندهى کند. بر اساس این نوع نگاه خاص به دین و علم، نهضت نرم افزارى معناى واقعى مى یابد.

پرسشهایى درباره جنبش نرم افزارى

1ـ نقش هنر در نهضت نرم افزارى

بر اساس این نظریه، نقش هنر در بسط علم الهى چیست؟ (همان طور که بعد از رنسانس هم در ابتدا، هنر به انسان پرستى حکم کرد، سپس اومانیزم به زندگى بشر راه یافت.)

در پاسخ باید گفت هنر مى تواند واسطه اى براى تفسیر زیبایى شناسى انسان باشد. در غرب هم آن چه اتفاق افتاده، این است که هنر مادى ابتدا زیباشناسى انسان را تغییر داد و تلقى انسان را از خودش و جهان پیرامون عوض کرد و به کمک شیوه هاى بسیار پیچیده اى این احساس را به وجود آورد که انسان تنها با تکیه بر توانایى هاى خود، مى تواند عمل کند. ما هم باید چنین کارى انجام دهیم؛ یعنى با شیوه هاى هنرى، زیباشناسى انسان را دچار تغییر کنیم و بدین وسیله احساس انسان را نسبت به خود، جهان و زیبایى هاى پرستش و بندگى خداى متعال تغییر دهیم. در واقع، این امور باید در روح انسان از نو احیا شود، بویژه باید بتوانیم زیبایى بندگى خدا را نسبت به همه زوایاى حیات، به تصور کشیم تا با اعماق فطرت انسان، رابطه برقرار کند. البته این کار محتاج فلسفه هنر و یک نوع زیباشناسى جدید بر مبناى دین است.

2ـ فلسفه صدرایى و نهضت نرم افزارى

پرسش دیگر این است که آیا مى توان با فلسفه صدرایى موجود به سمت تولید علم حقیقى حرکت کرد؟

در پاسخ مى توان گفت فلسفه صدرایى بسیار پر بهاست، امّا اصلاً براى پاسخگویى به این عرصه طراحى نشده است. فلسفه صدرایى، فلسفه چیستى و چرایى است. سرآغاز علم مدرن در غرب به این شکل توسعه یافته اش هم از آنجایى است که به این نکته رسیدند که علم، علاوه بر آن که به چیستى و چرایى مى پردازد، باید به چگونگى نیز بپردازد. امثال فرانسیس بیکن مى گویند تاکنون علم به چیستى و چرایى مى پرداخته و غایات را توضیح مى داده است: چرا ابرها مى بارد؟ غایت بارش ابر چیست؟ غایت طوفان و زلزله چیست؟ یعنى چرایى مبدأ را مورد توجه قرار مى دادند که مبدأ پیدایش این چیست؟ عالم مستقل است یا مثلاً وابسته به خداى متعال و....

در واقع، مقصود آنان، این است که طبیعیات، الهیات بوده امّا ما طبیعیاتى مى خواهیم که مکانیزمها و فرایندها را توضیح دهد: مکانیزم رویش گیاه چیست؟ مکانیزم ریزش باران چیست؟ و.... علم جدید این کار را کرده و کم کم به دنبال تولید علوم کاربردى رفته است که معادله تغییر را بیان مى کند؛ یعنى عوامل کیفى و نسبت ریاضى بین آنها را تعریف مى کند و در واقع چگونگى حرکت را توضیح مى دهد که گیاه چگونه مى روید؟ نه این که چرا مى روید؟ چگونه پدیده ماه گرفتگى پیدا مى شود؟ نه این که چرا پیدا مى شود؟ شایان ذکر است که این طور نیست که آنها یک دفعه به سراغ علم آمده و چگونگى ها را توضیح داده باشند. بلکه در تبیین چگونگى، ابتدا باید یک سلسله مباحث نظرى عام طرح شد که از آن به «فلسفه چگونگى» تعبیر مى شود و ناظر به چگونگى عام است (نه چگونگى خاص که مثلاً آب چگونه تبخیر یا منجمد مى شود؛ فلان ترکیب شیمیایى چگونه حاصل شده و یا تجزیه مى شود) یعنى به نحو عام و نظرى، چگونگى را توضیح مى دهد. آنگاه روش براى تحقیق در باب چگونگى هاى جزئى پیدا شد و بعد به علوم کاربردى دست یافتند.

البته در فلسفه چگونگى غرب، رابطه تحلیل چگونگى با چرایى و چیستى بریده شده است؛ یعنى وقتى مى خواستند فلسفه چگونگى تولید کنند، کار نداشتند که هستى، خدایى دارد و به سمت یک غایتى در حرکت است و مى گفتند ما به مبدأ و غایت کارى نداریم؛ ما فلسفه چگونگى را از مبدأ و غایت، جدا مى سازیم. فلسفه هگل یکى از فلسفه هایى است که مى خواهد چگونگى را به نحوى توضیح دهد که در واقع با مبدأ و غایت (به آن معنایى که در معارف ما وجود دارد) ارتباطى نداشته باشد ولى غایت آن، به نسبیت مى رسد.

فلسفه ملاصدرا فلسفه اى است بسیار ارزشمند و بدیع و در دوره خویش هم بسیار کارگشا بوده است. باید قرنها بگذرد تا متفکرى در کل جامعه جهانى پیدا شود که اینگونه اندیشه منسجم و هماهنگ و عمیقى داشته باشد. کاملاً روشن است که اندیشه ایشان متأثر از فرهنگ اهل بیت است، امّا در عین حال در فلسفه سازى، منطق خود را ارائه نکرده است؛ یعنى فلسفه او اصلاً منطق ندارد و فقط مبناى فلسفى ارائه کرده است تا چه رسد به این که بخواهد منطقى ارائه دهد که بتواند ما را به علوم کاربردى برساند. بنابراین، فلسفه صدرایى با تمام حرمت و ارزش و احترامى که دارد براى این کار ساخته نشده است. البته فلسفه اى که براى این کار پى ریزى شود نباید بى ارتباط با فلسفه چیستى و چرایى باشد. بلکه باید از آبشخور این فلسفه ها استفاده نماید.

کیفیت ارتباط منطقى فلسفه هاى رایج با دین

به نظر ما و بسیارى دیگر، فلسفه هایى که در دنیاى اسلام تولید شده است فلسفه اسلامى نیستند بلکه فلسفه مسلمین هستند که تحت تأثیر فرهنگ مسلمین شکل گرفته اند. این تأثر هم شدت و ضعف دارد. و میزان تأثر فلسفه صدرایى بسیار زیاد است. ولى ارتباط منطقى بین این گزاره ها، حتى فرضیه ها و نظریه ها با دین برقرار نشده است. ممکن است بعضى گزاره هاى آن، ارتباط مستقیم با دین داشته باشد ولى بویژه وقتى به فرضیه ها و نظریه ها مى رسد، اصلاً ارتباط منطقى آن با دین تفسیر شده نیست.

مثلاً اصالت وجود یک نظریه است و صرفا گزاره نیست؛ چرا که بنیاد فلسفه را دستخوش تغییر مى کند اما معلوم نیست که این نظریه چه ارتباطى با کتاب و سنّت دارد و اساسا با کدام دلیل از کتاب و سنّت مى توان اصالت وجود را ثابت کرد و با چه روش منطقى این کار ممکن است؟ البته گزاره هایى که اصالت وجود به ما مى دهد قابل استفاده است (مانند اثبات وحدانیت خدا و توحید صفات و ذات) ولى همین که به فرضیه ها مى رسد دیگر کاملاً متفاوت مى شود. در باب علم خداى متعال، حکماى اسلامى، ده تا چهارده نظریه داده اند، اما روشن نیست که این فرضیه ها چه استنادى به کتاب و سنت دارد. البته حکما این استناد را لازم هم نمى دانستند، چون در این جاها براى عقل نقش مستقل قائل بودند؛ در حالى که همه این نظریه ها جاى تأملات جدى دارد.

بررسى نگاه رایج در باب علم دینى

در مورد علم مطلوب اسلام، برخى به احادیثى مانند: «اطلبوا العلم و لو بالصین.» استدلال کرده اند اما به نظر ما این استدلال، «خلف» است، احادیث دیگرى نیز وارد شده است که شهید مطهرى رحمه الله تصریح مى کنند که از آنها استفاده مى شود که علم، هر آن چیزى است که براى شخص و جامعه مفید باشد....

نگارنده، شاگردى استاد مطهرى رحمه الله را نیز افتخار مى داند اما معتقد است که ایشان در این باره کار اجتهادى انجام نداده اند. علاوه بر آن، جاى این بحث وجود دارد که مقصود از مفید چیست؟ مفید آن چیزى است که انسان را در مسیر بندگى خداوند قرار مى دهد یا آن چیز که کارامدى دارد؟ اگر مقصود مطلق کارامدى است، علم ابلیس و فرمول تولید شراب هم کارآمدى دارد! امّا اگر مقصود از مفید، کارامدى در جهت قرب به خداوند است، این همان چیزى است که ما بدان معتقدیم و حرف جدیدى نیست.

شایان ذکر است که یکى از معیارهاى اسلامى بودن علم، این است که کارامدى اش در جهت پرستش باشد و به نظر ما علم غرب، کارآمدى غالبش در جهت توسعه ابتهاج به دنیا است. البته علم هم نیست بلکه جهالت است. در واقع، انباشت جهالت است و نتیجه اش هم توسعه شیطنت خواهد بود.

بررسى نظریه ترقى (تکامل) در حصول علم

برخى، علم را از این منظر نقد مى کنند که علم موجود، علم مبتنى بر نظریه ترقى است. نظریه ترقى مى گوید انسان ناشى از تک سلولیهاست. حیات ناشى از ماده است. ماده هم به تک سلولیها مى رسد که بر اثر تکامل، پیچیده شده است. انسان هم وقتى زندگى خود را شروع کرد، بتدریج سازوکار معاش خود را تهیه نمود. بر اساس نظریه ترقى، انسان در سازوکار تأمین معاش خود اصلاً از انبیا کمک نگرفته است. به عنوان نمونه، در جامعه شناسى ادوار تاریخ، بحث مى کنند که مثلاً کشاورزى و صنعت چگونه شکل گرفتند؟ بشر چگونه در غار زندگى مى کرد؟ چگونه متوجه شد که باید لباس بپوشد؟ چگونه حرف زدن را یاد گرفت و مسائل از این قبیل که ارزش علمى هم ندارند.

چگونه مى توان قبول کرد که ما از تک سلولیها بودیم و بعد هم خودمان نیازمندیهاى خود را با تجارب تاریخى خومان تحلیل کردیم؟! انباشت تجارب به ما راه زندگى یاد داده است و بعد از این هم آزادیم هر کارى که مى خواهیم، انجام دهیم. در واقع با این نگاه باید پذیرفت که انبیا از اول دخالت نکردند و بعدا هم دخالت نخواهند کرد و نباید بکنند؛ در نتیجه، علم محصول خود بشر است و بشر هم آزاد است هر علمى را که مى خواهد ایجاد کند.

البته منتقدان این نظریه معتقدند که این نظریه اصلاً حرف علمى نیست بلکه بیشتر حرف سیاسى است. نظر منتقدان کاملاً درست است و دفاع از نظریه تکامل، بیشتر سیاسى است تا فرهنگى. همان منتقدان، درباره جایگاه انبیا درزندگى بشر مى گویند آنچه از آموزه هاى دینى استفاده مى شود، این است که اولین انسان روى زمین، پیامبر بوده است. این پیامبر هیچ گاه در غار زندگى نکرده بلکه شیوه حرف زدن را هم مى دانسته است. انبیا همان گونه که تعالیم لازم را براى سعادت ابدى بشر آورده اند، تعالیم لازم را براى معیشت نیز آورده اند. ما همان گونه که علم معاد را از انبیا آموخته ایم، علم معاش را هم از آنها یاد گرفتیم. بنابراین، از این به بعد هم باید از انبیا بگیریم. سپس نتیجه مى گیرند حال که قرار است از انبیا بگیریم پس باید معتقد به «توقیف» شویم؛ یعنى ما باید به «ما قبل صنعت» برگردیم و حق تولید علم جدید را هم نداریم.

ولى در اینجا ما ادعایى داریم که مبدأ اختلاف با دیدگاه یاد شده است. ما معتقدیم که نظریه تکامل باطل است و علم مدرن هم ناشى از نظریه تکامل است. بنابراین، ما باید برگردیم به نظریه انبیاء الهى؛ زیرا انبیا بودند که علم معاد و معاش را به ما یاد دادند. متأسفانه انسان در توسعه زندگى مادى خود راه متفاوتى را پیمود امّا او مى تواند راه دیگرى را هم در مسیر تکامل طى کند؛ راهى که در آن تبعیت از انبیا، براى کسب علم لازم است؛ این همان چیزى است که ما به آن اشاره کردیم که در کار علمى هم، باید به ولایت نبى اکرم متمسک باشیم. ولى معنى این تمسک، نقلى شدن و توقیفى شدن نیست. فرق است بین این که گفته شود علم و تلاش علمى و ره آورد این تلاش باید به حجیت برسد و تبعیت از ولایت الهى در آن واقع شود، با آن که گفته شود علم باید توقیفى و نقلى باشد. پس بین نقلى شدن که باید مستقیما از نقل استفاده کرد و توقیفى شدن که اگر به ما گفتند شما با اسب و گاو مسافرت کنید، دیگر ما حق نداریم از وسائل دیگرى استفاده کنیم، بادیدگاه ما تفاوت وجود دارد. به عبارت دیگر، بین توقیفى شدن و به حجیت رسیدن فرق است؛ چرا که ما معتقدیم علم باید به حجیت برسد ولى لازمه اش ایستایى و توقیفى شدن نیست.

پی نوشتها:

1ـ مدرس حوزه، محقق و نویسنده.

2ـ سوره محمد / 11.

3ـ «حتى تکون اعمالى و اورادى کلها وردا واحدا و حالى فى خدمتک سرمدا»، دعاى کمیل.

......................................................................................

طی دو روز گذشته چند رسانه غربی از جمله روزنامه نیویورک تایمز، مجله نیویورک و سایت سینمایی سینماتیکال، متفق‌القول وضعیت کنونی زنان در صنعت سینمایی هالیوود را از جنبه‌های مختلف اسف‌بار توصیف کردند.
به گزارش خبرگزاری فارس، طی یکی دو روز گذشته چند مجله، روزنامه و سایت اینترنتی، با تیترهای مختلف، موضوع موقعیت زنان در هالیوود را مورد بررسی قرار داده‌اند که از آن جمله می‌توان به روزنامه نیویورک تایمز اشاره کرد.
این روزنامه آمریکایی ضمن اشاره به این مطلب که موقعیت زنان در صنعت سینمای هالیوود به هیچ وجه خوب نیست، نوشت: گذشته از فیلم‌هایی چون «هجوم» با بازی «نیکول کیدمن»، «فرد شجاع» با بازی «جودی فاستر» و چند فیلم جدید دیگر، کمتر فیلم‌های هالیوودی را می‌بینیم که نقش اول آن را یک بازیگر زن به عهده داشته باشد.
نیویورک تایمز می‌افزاید: اندیشه حاکم بر صنعت سینمایی هالیوود این است که زنان نمی‌توانند کارگردانی کنند، زنان نمی‌توانند یک فیلم را افتتاح کنند و در کل زنان نمی‌توانند در راس قرار گیرند.
به گفته این روزنامه، هم‌اکنون زنان زیادی در این صنعت سینمایی مشغول به کارند ولی متاسفانه شما آنها را از روی فیلمی که روی پرده است نمی‌شناسید، ما هم‌اکنون به شدت کمبود کارگردان زن داریم، تا آنجا که این آمار تنها حدود 6 درصد است.
مجله نیویورک نیز با این سؤال که آیا زنان در موفقیت مردان در گیشه‌ سینماهای هالیوود سهیم‌اند هم عقیده با روزنامه نیویورک تایمز، با اشاره به چندین پروژه سینمایی، به این نکته اشاره می‌کند که زنان در هالیوود زمانیکه کمی سنشان بالا می‌رود، به راحتی از بسیاری از پروژه‌ها کنار گذاشته می‌شوند.
سایت سینمایی «سینماتیکال» نیز با طرح این سوال که آیا هالیوود یک صنعت سینمایی زن گریز است، به سراغ این سوژه می‌رود و پس از طرح مسائلی مشابه به آنچه که در نیویورک تایمز و مجله نیویورک بدان‌ها اشاره گفت، می‌افزاید: هم‌اکنون نقش زن در سینما، توسط استودیوهای هالیوود بی‌ارزش شمرده می‌شود.

فیلم "فراتر از فتنه" که توسط Ngo اسلام و مسیحیت در پاسخ به فیلم "فتنه" اثر "ویلدرز" نماینده صهیونیست پارلمان هلند ساخته و اکران آن در اینترنت آغاز شده است، حاوی معرفی کوتاه 3 پیامبر الهی، برخی دیدگاههای اسلام در مورد انسان ها، اقلیت های مذهبی، زنان و علم آموزی می باشد و نظرات برخی صهیونیستهای تندرو نیز در این فیلم نمایش داده شده است.

به گزارش شیعه آنلاین به نقل از رجانیوز، در بخش اول این فیلم 3 آیه از قرآن کریم در معرفی حضرت موسی(ع)، حضرت عیسی(ع) و پیامبر رحمت و مغفرت حضرت محمد(ص) آورده شده و سپس دیدگاه اسلام درخصوص موضوعاتی مانند برابری انسانها از لحاظ نژاد و رنگ، حمایت از ضعفا به ویژه سفارشات در مورد همسایه و ارزش علم و فراگیری آن بیان شده است.

در ادامه این فیلم تصاویری از آزادی اقلیت های مذهبی در اجرای مراسمات خود در ایران نمایش داده شده است.

وضعیت زنان در ایران و جهان اسلام و روایاتی از پیامبر اسلام(ص) در مورد احترام به زنان از دیگر موضوعات پرداخته شده در بخش اول این فیلم است.

 همچنین ضمن معرفی چند دانشمند بزرگ اسلامی مانند بوعلی سینا و قطب الدین شیرازی، تصاویری از ترجمه و تدریس برخی آثار این دانشمندان در قرون گذشته اروپا نمایش داده و به نظریه قطب الدین شیرازی در گردش زمین به دور خورشید اشاره شده است. همچنین نظریه قطب الدین با نظریه گالیله مقایسه شده است که وی چند قرن پس از قطب الدین، به خاطر اعلام گردش زمین به دور خورشید محاکمه شد.

در بخش دوم این فیلم 18 دقیقه و 20 ثانیه ای در مورد حملات تندروهای جهان غرب به اسلام است و تصاویر غمباری از جنایات در فلسطین، لبنان، عراق، بوسنی و کوزوو نمایش داده شده است. همچنین اظهارات مسیحیان صهیونیست مانند بوش و جری فالول در حمله به اسلام ومسلمانان در این بخش منعکس شده است.

در ادامه این بخش تصاویری از دشمنان اسلام از بوش و شارون تا بن لادن با عنوان گروه شرارت پخش می شود و آیه "یریدون لیطفوا نور الله بافواههم" از سوره صف در وصف این افراد آمده است.

در بخش سوم و پایانی این فیلم، حرکت مردم دنیا اعم از مسلمانان، مسیحیان و یهودیان در مقابل این گروه شرارت و جنگ طلبان به نمایش گذاشته شده و با آیه ای از قرآن در دعوت به اتحاد کلمه بین اهل کتاب و پرستش خدای یگانه فیلم پایان می یابد.

گفتنی است این فیلم در حال حاضر به زبان انگلیسی در حال اکران بر روی سایت NGO اسلام و مسیحیت است و نسخه های فارسی وعربی آن نیز در روزهای آینده نمایش داده خواهند شد.

سوسیالیست وورکر آنلاین : رژیم صهیونیستی با ترویسم بنا نهاده شد

یک هفته نامه انگلیسی درباره شصت سال اشغالگری صهیونیست ها در سرزمین های فلسطینی نوشت: رژیم اسرائیل، شصت سال پیش بر اساس جنایت هولناک اخراج حدود یک میلیون فلسطینی از سرزمین خود بنیان گذاشته شد.
پایگاه "سوسیالیست وورکر آنلاین" در اینترنت نوشت : این رخداد خشونت آمیز سال 1948 که فلسطینیان آن را "روز نکبت" (به معنی "فاجعه") می نامند در سال 1967، با دومین فاجعه که اشغال کامل شهر "قدس" و تمامیت تاریخی فلسطینیان بود پیگیری شد - رخدادی که به 40 سال اشغال نظامی و موج تهاجم و کشتار در حمایت از این رژیم صهیونیستی انجامید.
این هفته نامه انگلیسی افزود: رخدادهای مربوط به روز "فاجعه" و تشکیل رژیم اسرائیل در سال 1948 برای درک و شناخت ریشه های درگیری های امروز در سرزمین های فلسطینی ضروری است.
"سوسیالیست وورکر" در این باره نوشت: بنیان "تشکیل رژیم مبتنی بر اندیشه صهیونیسم" در اروپا ریشه دارد. این طرح در اواخر سده نوزدهم و در پاسخ به رشد ملی گرایی نژادی و اقدام های ضد صهیونیستی شکل گرفت.
"تراژدی صهیونیسم" این است که گر چه (به بهانه " هولوکاست ") و با رویای تشکیل کشوری برای یهودیان و مامنی برای ستمدیدگان یهودی به پیش رفت، اما رهبران این اندیشه، تشخیص دادند برای دستیابی به این هدف به حمایت یک دولت اروپایی نیاز دارند. بنا بر این، آنان نوعی اندیشه و جهان بینی را پایه ریزی کردند که "صهیونیسم" را به پرچم دار استعمار اروپایی تبدیل کرد.
این هفته نامه تاکید کرد: این "صهیونیسم" که از گریز از ملی گرایی نژادپرستانه اروپایی فاصله داشت بر آن بود تا این اندیشه را با طراحی طرح استعماری یهودی، صادر کند. طراحان اندیشه صهیونیسم، پس از بحث های قابل توجه، در این باره که فلسطین، مکانی مناسب برای تشکیل کشور یهودی است، به توافق رسیدند و گروه های کوچک از آوارگان یهودی را در دهه های ابتدایی سده بیستم به آنجا انتقال دادند.
سوسیالیست وورکر آنلاین نوشت: دولت انگلیس با وعده های صهیونیست ها مبنی بر اینکه شهرک نشینان می توانند به تقویت کنترل انگلیس بر سرزمین های تازه اشغال شده امپراتوری عثمانی کمک کنند، جذب شد و بیانیه ای را در سال 1917 صادر و در آن اعلام کرد از تشکیل میهنی ملی برای افراد یهودی در فلسطین، حمایت می کند.
این در حالی بود که فقط دو سال پیش از آن مقامات انگلیسی وعده کرده بودند همین منطقه را برای تشکیل یک کشور عربی اختصاص دهند.
این نشریه در تشریح پیشینه این روند افزود: در جریان گفتگوهای صلح جنگ جهانی اول، انگلیس تسلط بر فلسطین را عهده دار شد.
به این ترتیب و با حمایت انگلیس در دو دهه نخست پس از جنگ، شمار مهاجران یهودی به فلسطین افزایش یافت و از رقم سالانه پنجاه هزار تا شصت هزار نفر در سال 1919، به حدود چهارصد و 50 هزار نفر در اواسط دهه 1930 رسید.
با روی کار آمدن " آدولف هیتلر " در آلمان، شرایط در اروپا برای یهودیان وخیم شد و بیشتر حکومت های اروپایی برای کمک به یهودیان وارد عمل شدند.
تولد رژیم اسرائیل با کمک ابرقدرت هایی همچون آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی و با حمایت سازمان ملل محقق شد. تیر آغاز اشغالگری صهیونیست ها بر بیشتر سرزمین های فلسطینی را "شورای امنیت سازمان ملل" که با تقسیم شدن فلسطین به دو بخش موافقت کرد، شلیک کرد. این طرح تقسیم، برای فلسطینیان کاملا غیر منصفانه و ناپذیرفتنی بود.
سوسیالیست وورکر آنلاین تاکید کرد: در نظر عوام، رهبران صهیونیستی، از طرح (به ظاهر غیر جنجالی) جداسازی استقبال کردند، در حالی که اقدامی بی رحمانه علیه شهروندان فلسطینی را در سر می پروراندند. دیوید بن گوریون، اولین نخست وزیر رژیم صهیونیستی در نوامبر سال 1947 اعلام کرد: "آینده ای تاریک پیش روی فلسطینیان قرار دارد؛ آنان را می توان به صورت جمعی بازداشت یا تبعید کرد - که البته اخراج آنان بهتر است".
این پایگاه خبری افزود: بر این اساس، در فاصله ماه های دسامبر 1947 تا ژانویه 1948، شبه نظامیان صهیونیست، اقدام علیه ساکنان روستاها و مناطق فلسطینی را به اجرا گذاشتند و خانه های فلسطینیان را شبانه منهدم کردند. در اوائل ماه دسامبر 1948 نیز در شهر "حیفا"، صهیونیست ها برای به آشوب کشیدن اوضاع، بشکه های حاوی مواد منفجره را به سوی مناطق صهیونیست نشین رها می کردند. همچنین خیابان ها را با نفت به آتش می کشیدند و هر کس را که برای خاموش کردن آتش، کاری می کرد، هدف گلوله قرار می دادند.
این هفته نامه به نمونه ای از اقدام های خشونت بار صهیونیست ها در آن زمان اشاره کرد و نوشت: در دهم آوریل 1948 در "دیر یاسین"، ساکنان نود روستا که یک سوم آنان کودکان خردسال بودند، قتل عام شدند. هدف جنایتکاران از این کشتارها این بود که کشورهای همسایه را از درگیری با رژیم اسرائیل بترسانند بنابراین بر سرعت این اقدام ها افزودند.
سوسیالیست وورکر آنلاین یادآور شد: در نتیجه این شرایط، مبارزانی از کشورهای عربی برای دفاع از حقوق فلسطینیان و رویارو شدن با رژیم اسرائیل داوطلب شدند و با وارد شدن این مبارزان به منطقه، اسرائیل نیز تعداد نظامیان خود را تا ماه جولای به 65 هزار نفر و تا ماه دسامبر به 96 هزار و چهارصد نفر افزایش داد.
در نتیجه این سیاست، بن گوریون، تولد اسرائیل را در تاریخ پانزدهم ماه می 1948 اعلام کرد. هر چند که روند کشتارها و اخراج ها فلسطینیان برای زمینه سازی دستیابی به اهداف صهیونیست ها ادامه یافت.
بعدها اسحاق رابین، از نخست وزیران اسرائیل اعلام کرد که نظامیانش حدود پنجاه هزار فلسطینی را در این منطقه از خانه هایشان بیرون راندند و آنان را وادار کردند پای پیاده و گرسنه و تشنه تا کرانه باختری بروند. به این ترتیب در ماه های پس از آن، شمار آوارگان فلسطینی به هشتصد و پنجاه هزار نفر افزایش یافت. این آوارگان بی پول و بدبخت، در اردوگاه های پرجمعیت و شلوغ در لبنان، سوریه، اردن و کرانه باختری و غزه اسکان یافتند.
این هفته نامه درباره اقدام های ضعیف سازمان ملل در برابر
اشغالگران صهیونیست افزود: "مجمع عمومی سازمان ملل"، قطعنامه ای را تصویب کرد و در آن، از اسرائیل خواست امکان بازگشت آوارگان را فراهم کند - که هنوز هم با گذشت شصت سال از آن زمان، آوارگان فلسطینی و نوادگانشان، در انتظار به سر می برند. این فاجعه که در سال 1948، فلسطینیان را گرفتار کرد برای به آشوب کشیدن یک منطقه کافی بود.
این نشریه به انگیزه های قدرت های غربی در پشتیبانی از صهیونیست ها پرداخت و نوشت: یکی از عللی که هر دو امپراتوری استعمارگر قدیمی و آمریکا، پیوستن به اندیشه صهیونیست ها را ارزشمند تشخیص دادند، رشد جنبش های قدرتمند ضد امپریالیستی در سراسر خاورمیانه بود.
"سوسیالیست وورکر" به همسویی های برخی سران حکومت های عرب منطقه با اهداف غربی ها و صهیونیست ها در فلسطین اشاره کرد و نوشت: این شرایط در حالی به پیش می رفت که بی کفایتی و خیانت رهبران عربی، حماقت واگذار کردن سرنوشت زندگی فلسطینیان به دستان افرادی همچون ملک حسین، پادشاه اردن و ملک فاروق، پادشاه مصر را نشان داد.
نشریه در پایان این مقاله، بر آرمان شدن آزادسازی فلسطین در میان عموم مسلمانان تاکید کرد و افزود: این شرایط در حالی وجود داشت که رخداد تشکیل رژیم صهیونیستی در سال 1948 نشان داد چگونه هدفی به نام "فلسطین" می تواند با تقویت اتحاد جنبش های مردمی ضد امپریالیسم و مخالفان حاکمان وابسته محلی، خاورمیانه را مشتعل سازد.

منبع: moqavemat.ir